بادی شیمینگ چیست؟ بررسی علل و نشانههای آن
بادی شیمینگ چیست؟ احساس شرم از بدن، تنها نارضایتی از ظاهر نیست؛ بلکه زخمی پنهان است که آرامآرام اعتماد بهنفس، روابط اجتماعی و حتی سلامت روان را فرسوده میکند. وقتی کسی بهخاطر وزن، فرم بدن یا چهرهاش مورد قضاوت قرار میگیرد، ذهنش باور میکند که «به اندازه کافی خوب نیست». این قضاوتها ممکن است از زبان دیگران شنیده شوند یا از درونِ خود فرد برخیزند؛ صدایی انتقادگر که مدام یادآوری میکند باید «متفاوت» بود تا دوستداشتنی شد. در حالی که واقعیت این است: هیچ بدن اشتباهی وجود ندارد. هر شکل و اندازهای از بدن، بخشی از تنوع طبیعی انسان است و تنها زمانی میتوان از این چرخه مخرب رها شد که یاد بگیریم بدن خود را همانطور که هست ببینیم و بپذیریم.
بادی شیمینگ چیست؟
اصطلاح «بادی شیمینگ» (Body Shaming) یا همان شرم از بدن، به وضعیتی گفته میشود که فرد به خاطر ظاهر جسمی خود مورد قضاوت، تمسخر یا مقایسههای منفی قرار میگیرد. این قضاوتها ممکن است از سوی دیگران، رسانهها یا حتی در درون خود فرد شکل بگیرد. کسی که دچار این احساس میشود، معمولاً از بخشی از بدنش ناراضی است؛ مدام از چاقی یا لاغری خود ایراد میگیرد، از شکل بینیاش دلخور است یا فکر میکند اندازه لبهایش با معیار زیبایی فاصله دارد.
در بسیاری از مواقع، افرادی که چنین حرفهایی میزنند، نیت بدی ندارند؛ اما جملههایی مثل «وزنت زیاد شده؟» یا «میخواهی همه این غذا را بخوری؟» میتواند ناخواسته موجب آزار روحی شود. در حقیقت، شرم از بدن یعنی هرگونه قضاوت، مقایسه یا اظهار نظر درباره ظاهر، قد، وزن یا جذابیت افراد که اثر منفی روانی بر جای میگذارد؛ احساسی که هم زنان و هم مردان را درگیر میکند.
رسانههای اجتماعی و تاثیرش بر شرم از بدن
نمیتوان از نقش رسانهها و شبکههای اجتماعی در گسترش این احساس غافل شد. آنها به شکلی نامحسوس، تصویری از زیبایی ایدهآل میسازند و ذهن ما را به سمت مقایسه میکشانند. گاهی حتی شوخیهای ساده درباره حجم غذایی که میخوریم یا نظر دادن در مورد اندام دیگران، میتواند آغازگر این چرخه آسیبزا باشد.
شبکههای اجتماعی اغلب بر ظاهر فیزیکی تأکید دارند و فضایی فراهم میکنند تا افراد بهراحتی درباره بدن دیگران قضاوت یا اظهار نظر کنند. پیام پنهان بسیاری از محتواها این است که باید بدنی «بینقص» داشت و نقصهای ظاهری را پنهان کرد؛ موضوعی که بهشدت بر تصویر ذهنی ما از بدن تأثیر میگذارد.
انواع بادی شیمینگ
شرم از بدن زمانی شکل میگیرد که ظاهر یا فرم بدن ما با معیارهای فرهنگی و اجتماعی زیبایی همخوان نباشد. در ادامه، برخی از نمونههای رایج آن را مرور میکنیم:
۱. وزن
یکی از رایجترین اشکال بادی شیمینگ، مربوط به وزن است. گاهی مردم، حتی به شوخی، درباره چاقی یا لاغری دیگران حرف میزنند و نمیدانند همین شوخیها میتواند باعث رنج درونی شود. جملاتی مانند «باید دو تا صندلی بگیری» یا «مواظب باش نشکنی!» شاید در ظاهر خندهدار باشند، اما در واقع تحقیرکنندهاند و احساس بیارزشی ایجاد میکنند.
۲. موهای بدن
صحبت درباره موهای بدن، بهویژه برای زنان، یکی از نمونههای بادی شیمینگ با بار جنسیتی است. در حالی که رشد مو روی بدن کاملاً طبیعی است، جامعه از زنان انتظار دارد که آن را از بین ببرند. این نگاه دوگانه، در طول زمان باعث شکلگیری حس شرم و نارضایتی از بدن میشود.
۳. سن
جملههایی مانند «برای سنت زیادی جوانپوش هستی» یا «از تو گذشته این کارا» نمونههایی از بادی شیمینگ بر اساس سن هستند. چنین گفتارهایی بهظاهر ساده، اما در واقع محدودکننده و آسیبزا هستند. سن، صرفاً یک عدد است و نباید معیار قضاوت یا محدودیت باشد.
۴. میزان جذابیت
زمانی که افراد صرفاً بر اساس ظاهر یا چهرهشان مورد قضاوت قرار میگیرند، شکل دیگری از شرم از بدن رقم میخورد. این نوع قضاوت معمولاً بر پایه استانداردهای زیبایی تحمیلشده از سوی رسانههاست و میتواند در موقعیتهایی مانند مصاحبههای شغلی یا انتخابهای اجتماعی، آسیبزا باشد.
۵. غذا خوردن
حتماً شنیدهاید که بعضیها درباره میزان غذای دیگران نظر میدهند؛ مثلاً میپرسند «واقعاً همه اینو میخوری؟». شاید نیت آنها خیر باشد، اما همین اظهارنظرها حس شرم و اضطراب درباره خوردن ایجاد میکند. حتی سرزنش کردن خود پس از خوردن یک خوراکی، نوعی بادی شیمینگ درونی به حساب میآید.
۶. نوع مو
در بسیاری از فرهنگها، نوع مو با معیارهای زیبایی گره خورده است. سالها پیش، موهای صاف و روشن در رسانههای غربی به عنوان الگوی زیبایی معرفی شد و همین باعث شد بسیاری از افراد با موهای فر یا تیره احساس کمارزشی کنند. هنوز هم در برخی جوامع، این نگاه تبعیضآمیز وجود دارد و به ویژه نوجوانان را درگیر میکند.
۷. پوشش
پوشش نیز یکی از زمینههای مهم بادی شیمینگ است. جامعه و رسانهها اغلب معیارهایی از «لباس مناسب» ارائه میدهند که با تنوع بدنی افراد همخوانی ندارد. صنعت مد نیز با ارائه ترندهای محدود، این فشار را بیشتر میکند. وقتی لباسها بر اساس یک نوع اندام طراحی میشوند، طبیعی است که بسیاری از افراد احساس کنند بدنشان «غلط» است.
در نهایت، بادی شیمینگ پدیدهای است که از زبان، نگاه و حتی سکوت دیگران تغذیه میکند. مقابله با آن تنها زمانی ممکن است که یاد بگیریم بدن خود و دیگران را بدون قضاوت ببینیم؛ بدنی که صرفنظر از شکل، وزن یا سن، ارزش احترام دارد.
پیشنهادی برای مطالعه بیشتر: ۱۰ راه مدیریت استرس روزمره
تاثیر شرم از بدن بر زندگی ما چیست؟
شرم از بدن تنها رفتاری آزاردهنده نیست؛ بلکه پیامدهای عمیقی بر سلامت روان دارد. این پدیده، استانداردهای غیرواقعی زیبایی را تقویت کرده و عزتنفس و تصویر بدنی افراد را تضعیف میکند. در ادامه، بخشی از پیامدهای منفی آن آورده شده است:
• نوجوانانی که مورد تمسخر یا قضاوت بدنی قرار میگیرند، بیشتر در معرض افسردگی هستند.
• این پدیده میتواند زمینهساز اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی یا بیاشتهایی روانی شود.
• در زنان دارای اضافه وزن، شرم از بدن میتواند درمان پرخوری را دشوارتر کند.
• این رفتار باعث نارضایتی از بدن و در پی آن کاهش عزتنفس میشود.
از دیگر مشکلات روانی مرتبط با شرم از بدن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• اضطراب
• اختلال بدشکلی بدن (Body Dysmorphic Disorder)
• افسردگی
• افزایش خطر خودآزاری یا افکار خودکشی
• کاهش کیفیت زندگی به دلیل نارضایتی از ظاهر
• فشار روانی و احساس شرم مداوم
روش های درمان شرم از بدن
اختلال بادی شیمینگ میتواند تمام ابعاد زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد. برای درمان شرم از بدن، چندین راهکار وجود دارد که بهترین آنها شامل موارد زیر است:
۱.انتخاب آگاهانه محتوا شبکههای اجتماعی
صفحات و افرادی را دنبال کنید که حس پذیرش و عشق به خود را در شما تقویت میکنند. فضای مجازی مملو از پیامهایی است که استانداردهای غیرواقعی زیبایی را ترویج میدهند؛ بنابراین لازم است خودتان آگاهانه تصمیم بگیرید چه چیزی میخواهید ببینید. وقتی محتوای مثبت و الهامبخش را جایگزین تصاویر مقایسهگر کنید، ذهنتان آرامتر و مقاومتر میشود.
۲.به چالش کشیدن باورهای نادرست
وقتی سالها با این فکر زندگی کردهاید که بدنتان «به اندازه کافی خوب نیست»، طبیعی است که حرفهای مثبت را باور نکنید. اما وقت آن رسیده که این باور را به آزمون بگذارید. شواهد واقعی در زندگیتان را پیدا کنید که نشان دهد بدن شما، با همین ویژگیها، کارآمد و دوستداشتنی است. هر نشانه کوچکی از کفایت را جدی بگیرید.
۳. مراقب گفتگو درونی خود باشید
ذهن هرکسی گاهی صدایی دارد که بیوقفه قضاوت میکند. آن صدا ممکن است یادگاری از دیگران باشد، از کسانی که زمانی شما را نقد کردهاند. وقتی متوجه میشوید در ذهنتان به خودتان توهین میکنید، لحظهای مکث کنید و بپرسید: «آیا این حرف واقعاً درست است؟». یاد بگیرید صدای درونیتان را مهربانتر کنید. گفتوگو با درمانگر یا فردی امن میتواند به تقویت این صدای حمایتگر کمک زیادی کند.
۴. از پنهان شدن دست بردارید
شرم از بدن اغلب باعث میشود افراد بخواهند از دید دیگران دور بمانند؛ با لباسهای گشاد، سکوت در جمع، یا اجتناب از موقعیتهای اجتماعی. اما هر بار که قدمی کوچک از محدوده امن خود بیرون میآیید، به بدنتان فرصت میدهید تا دیده شود و پذیرفته شود. لازم نیست تغییر بزرگی ایجاد کنید؛ کافی است کمکم بیشتر در جمعها حاضر شوید یا لباسی بپوشید که واقعاً دوست دارید.
۵. قعالیتهایی را انجام دهید که حالتان را خوب میکند
بدن برای حرکت ساخته شده است. فعالیت بدنی نه برای تغییر شکل بدن، بلکه برای قدردانی از توانایی آن است. ورزش، پیادهروی، رقص، یوگا یا حتی کشوقوس ساده، همگی میتوانند حس ارتباط مثبت با بدنتان را تقویت کنند. با هر حرکتی که انجام میدهید، به بدنتان این پیام را میرسانید که «من تو را دوست دارم و به تو اهمیت میدهم».
۶. درباره بدن دیگران صحبت نکنید
اگرچه در بسیاری از موقعیتهای اجتماعی قضاوت درباره ظاهر دیگران عادی شده، اما لازم نیست شما آن را بپذیرید یا در آن شرکت کنید. هیچکس دوست ندارد مورد قضاوت بدنی قرار گیرد، و اکنون میدانیم چنین رفتارهایی میتواند به سلامت روان آسیب جدی وارد کند.
اگر وسوسه شدید درباره وزن، موی بدن یا ظاهر کسی نظر بدهید، لحظهای مکث کنید. بهجای آن، ویژگی مثبتی در او بیابید و تحسین کنید.
۷. کمک گرفتن از یک رواندرمانگر
گاهی اوقات تاثیراتی که شرم از بدن در زندگی ما گذاشته ، عمیقتر از آن است که بتوان با روشهای خودیاری آن را درمان کرد و نیازمند کمک تخصصیتر هستیم. در چنین شرایطی کمک گرفتن از یک رواندرمانگر متخصص میتواند در درمان اختلال بادی شیمینگ کمک کند و تاثیرات آن را در زندگیتان محدود نماید.
اگر به دنبال رواندرمانگر حرفهای و متخصص هستید، میتوانید برای رزرو جلسه رواندرمانی در کلینیک روانشناسی رواق، با شمارههای زیر در تماس باشید.
شماره تماس: ۰۲۱۲۲۲۷۲۴۵۷
شماره تلگرام: ۰۹۰۵۴۱۵۰۱۱۶